Wed, Apr 6, 2022 12:00 AM
คนไทยเริ่มรู้จักทอ “ผ้า” ครั้งแรกเมื่อไร ?
แม้เวลาจะผ่านมานานมากกว่า 4,000 ปีมาแล้ว ก็ยังไม่สามารถระบุหลักฐานที่ยืนยันชัดเจนได้เลยว่า คนไทยเริ่มรู้จักการทอผ้าครั้งแรกเมื่อไร?
ก่อนอื่นเราต้องปรบมือดังๆ ให้มนุษย์ยุคเก่าก่อนประวัติศาสตร์ที่มีความฉลาดทั้งๆ ที่ยังไม่มีโรงเรียนให้ศึกษาอย่างแพร่หลายเหมือนกับเราในปัจจุบันนี้ แม้เวลาจะผ่านมานานมากกว่า 4,000 ปีมาแล้ว ก็ยังไม่สามารถระบุหลักฐานที่ยืนยันชัดเจนได้เลยว่า คนไทยเริ่มรู้จักการทอผ้าครั้งแรกเมื่อไร? ทำได้เพียงการคาดเดาว่าเป็นศิลปหัตถกรรมที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษย์สมัยโบราณ ซึ่งยืนยันได้จากเข็มเย็บผ้าที่ทำจากกระดูกของสัตว์ ที่ค้นพบในบ้านเก่า อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี และร่องรอยของเศษผ้าที่ติดอยู่กับโบราณวัตถุ ตลอดจนอุปกรณ์แกนปั่นด้ายจากดินเผา ที่บ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี


ที่มา : https://www.bloggang.com
ปัจจุบันอุตสาหกรรมสิ่งทอกลายเป็นหัวใจหลักในการขับเคลื่อนระบบเศรษฐกิจของไทย และสามารถเพิ่มมูลค่าการส่งออก จนนำไปสู่การจ้างงานจำนวนมาก ไม่อยากจะคิดเลยว่าหากธุรกิจนี้ชะลอตัวลง จะเกิดความวุ่นวายเพียงใดในประเทศเรา

3 ประเภท ของผ้า ที่ควรรู้
หลายคนอาจยังไม่รู้จักเนื้อผ้าที่ตัวเองสวมใส่ในแต่ละวันเลย ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าผ้าอะไรเป็นอะไร หรือกำลังใส่เสื้อผ้าชนิดไหนอยู่ บางคนมองว่าก็ไม่ใช่เรื่องสำคัญแต่อย่าลืมว่าก็ผ้าเหล่านี้นี่แหละที่จะใกล้ชิดกับผิวของเราได้มากที่สุด วันนี้เราจึงขอรวบรวมความรู้เรื่องผ้าที่ทั่วโลกให้การยอมรับระดับสากลมาฝากกัน ดังนี้
1.ผ้าถัก หรือผ้ายืด (Knitted fabrics)
เชื่อว่ามีหลายคนยังไม่เข้าใจว่าผ้าถัก หรือผ้ายืด ทำไมถึงจัดว่าเป็นชนิดเดียวกันและสามารถนำไปใช้งานอะไรได้บ้าง นึกภาพตามง่ายๆ มันคือการถักเสื้อผ้าด้วยมือ หรือที่เรียกว่า Handmade นั่นเอง

การถักแบบนี้คือการทำให้มีลักษณะเป็นห่วงด้าย โดยอาศัยเข็มถักสอดขัดกันไปมาอย่างต่อเนื่อง โดยจะมีการถักเส้นแบบแนวตั้ง (wales) เช่น ผ้าทรีคอต และผ้าลูกไม้ ส่วนการถักแบบเส้นที่อยู่ในแนวนอน (courses) เช่น ผ้าปีเก้ / ผ้าฟลีซ เป็นต้น

ทำให้ผ้าที่ได้เกิดความยืดหยุ่นมากกว่าการทอผ้า แต่ในปัจจุบันไม่นิยมใช้มือถักแล้ว ด้วยความที่ยุคสมัยเปลี่ยนจึงมีวิวัฒนาการที่ทันสมัยมาช่วยให้สะดวกมากยิ่งขึ้นกว่าเดิม นั่นก็คือ เครื่องจักรถักผ้า นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในวงการอุตสาหกรรมเครื่องนุ่งห่มในปัจจุบันนี้

2.ผ้าทอ (Woven fabrics)
เป็นผ้าประเภทแรกๆ ที่มนุษย์เริ่มใช้เลยก็ว่าได้ เพราะจากการสันนิษฐานมนุษย์ยุคหินเริ่มใช้หนังสัตว์มาร้อยใส่เชือกแล้วผูกเอว ซึ่งคาดว่าเชือกน่าจะทำมาจากเส้นใยเปลือกไม้ชั้นใน เช่น พืชจำพวกสน ได้รับการยืนยันจากทีมวิจัยด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน

การทอจะมีลักษณะส่วนประกอบ ดังนี้ เส้นด้ายยืน (Warp yarn) และเส้นด้ายพุ่ง (Weft yarn) ผ้าทอแบ่งเป็นหลายชนิดขึ้นอยู่กับลักษณะการทอ ไม่ค่อยมีรูปแบบตายตัวแล้วแต่ภูมิปัญญาท้องถิ่นนั่นๆ

ยกตัวอย่างรูปแบบการทอผ้า เช่น Plain, Basket, Twill, Satin, Crepe, Dobby, Jacquard, Doublecloth, Pile, Slack-tension, Leno, และ Swivel

3. ผ้าไม่ถักไม่ทอ หรือผ้านอนวูฟเวน (Non woven fabric)
บางคนกำลังอ่านแบบขมวดคิ้ว เพราะสงสัยว่าผ้าจะออกมาเป็นหน้าตาแบบไหน ไม่ใช่ทั้งวิธีการถัก และก็ยังไม่ใช่การนำมาทออีกด้วย ตัวอย่างของผ้าชนิดนี้ก็คือ หน้ากากอนามัย ที่กำลังได้รับความนิยม ณ ปัจจุบัน แม้ว่าเราจะไม่อยากควักเงินในกระเป๋าซื้อมันมาเลยก็ตามแต่เพื่อสุขภาพและชีวิตที่ดี เลยกลายเป็นของที่ต้องมีทุกบ้าน

แน่นอนว่า โครงสร้างของผ้าแบบนี้ทำได้แตกต่างที่สุดในวงการผ้าเลยก็ว่าได้ เพราะไม่ว่าจะเลือกใช้เส้นใยแบบไหนมาผสมก็สามารถทำได้หมดเลย ซึ่งหากนำแผ่นผ้ามาส่องกล้องเพื่อขยายดูใกล้ๆ ก็จะยิ่งเห็นได้ชัดเจนเลยว่าลักษณะเหล่านั้นเกิดขึ้นจากการสานไปมา โดยไม่มีการกำหนดทิศทางของเส้นใย เพื่อต้องการให้พันกันไปมา (mechanical entaglement) ซึ่งทำให้การออกแบบผ้าชนิดนี้มีความหลากหลาย และตอบสนองความต้องการได้เป็นอย่างดี

ไอเดียการนำ “ผ้า” ไปสร้างสรรค์ให้เกิดรายได้

ผ้า เป็นสิ่งที่เราคุ้นเคย และใกล้ตัวมากที่สุด โดยสังเกตจากสิ่งรอบตัวก็จะเห็นได้ว่ามากกว่า 80% เต็มไปด้วยผลิตภัณฑ์ที่ล้วนแล้วแต่ทำมาจากผ้าเป็นส่วนใหญ่ เพราะผ้ามีประโยชน์มากมาย สามารถสร้างสรรค์ได้หลากหลายรูปแบบนับไม่ถ้วน แต่เราจะเห็นได้ง่ายๆ ที่คุ้นตามากที่สุด ก็คือเสื้อผ้าที่เราสวมใส่ในทุกๆ วัน เครื่องนุ่งห่ม และเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันที่ทำจากผ้า ซึ่งมาจากกรรมวิธีทั้ง 3 ประเภท ข้างต้นนั่นเอง
ผู้เขียนบทความ : สาวิตรี ทิพย์เครือ (ผู้เชี่ยวชาญเรื่องผ้า)